Eigen slaaf

Byung-Chul Han schrijft in Psychopolitiek. Neoliberalisme en de nieuwe machtstechnieken (2015) op bladzijde 9: "We leven in een bijzondere historische fase, waarin de vrijheid zelf dwang veroorzaakt. De vrijheid van het kunnen brengt zelf meer vormen van dwang voort dan het disciplinaire moeten, dat geboden en verboden formuleert. Het moet heeft een grens. Het kan heeft er daarentegen geen. Grenzeloos is dan ook  de dwang die zijn oorsprong heeft in het kunnen." 
Zo worden mensen hun eigen slaaf. Han verbindt het moeten met controle, bureaucratie en Big Brother. Een voorbeeld is de Chinese doctrine van Xi Jinping die burgers onderwerpt. Hij verbindt kunnen met vrijheid, zelfrealisatie en Big Data. Een voorbeeld daarvan is de influencer die zijn volgers in een schijnwereld opbrandt. Een ander voorbeeld is de burn-out, in 2022 de belangrijkste beroepsziekte. 
Big Brother is een vorm van uit de hand gelopen (bureaucratische) logica. Logica is niet het hele antwoord op maatschappelijke vraagstukken. Big Data is een vorm van uit de hand gelopen (en losgezongen indrukken) realisme. Realisme is evenmin het hele antwoord op maatschgappelijke vraagstukken. Han zegt (op pagina 62-64) dat zowel de eerste als de tweede Verlichting gierend uit de hand lopen.

'Han ziet een totalitair rationalisme van de industriële samenleving overgaan in een totalitair realisme van de informatiessamenleving' staat in "Leren van betekenis" pagina 16 en 54. Opvoeden en opleiden zouden mensen vertrouwd moeten maken met de logica van rationalisme en met de realiteit van praktische situaties, zodat zij kunnen afwegen wat in een concrete situatie telt: het realisme of de logica. 

Reacties