Van R naar R'
Een team, een familie of community heeft routines, scripts of gewoonten omdat deze nut genereren. Voorbeelden zijn de wijze van samenwerken, rouwen of opleiden. Een routine veranderen is op een andere manier nut generereren. Denk aan samenwerken en zzp-en, rouwen zonder kerkdienst, en opleiden met nieuw leren. Daarbij verandert de huidige routine (R) naar de nieuwe routine (R'). R' is gewone dingen gewoon anders gaan doen. Gewone dingen anders gaan doen is onze definitie van sociale innovatie. Meer over innovatie vindt u bij brochures in het boekje Innoveren in Zicht.
iemand die over zijn praktijktheorie kan vertellen geeft blijk van zicht op de eigen routine. In de praktijk blijkt dat veel teams hun eigen routine niet kennen. Laat staan dat zo'n team kritiek zou kunnen hebben op hun routine. Bijna uitgesloten is dat ze hun routine zouden willen veranderen. Toen ik pas Inspecteur was trof ik een Westlandse tuinder die als werkgevers vertegenwoordiger vond dat je een geboren Westlander moest zijn, om goed tuinder te kunnen worden. Hij zag een goede routine als iets waarmee je geboren moest zijn. Moeilijk te leren dus en alternatieve routines ... die zijn er niet. Deze gedacht is wijdverspreid evenals het bestaan van autonomie en unieke identiteit door geboorte en afkomst.
Daarnaast wordt aan routine zekerheid ontleend en soms een positie. Zekerheid en goede positie zet je alleen in de waagschaal als het moet. Daarom is sociale innovatie zeldzaam - dat is begrijpelijk, omdat stabiliteit ook als een nut wordt ervaren.
Veel vernieuwingen zijn gericht op het vinden van een inzicht of het maken van een ontwerp. Een inzicht is iets wat waar is, en een ontwerp is iets wat werkt. Bij sociale innovatie blijken vaak voldoende inzichten en ontwerpen voorhanden. Zonder zelfkritiek (reflectie op eigen routine) hebben deze inzichten en ontwerpen geen schijn van kans. Het effect van inzichten en ontwerpen is namelijk nauw gekoppeld aan de aard van de routine. Een bekend voorbeeld hiervan is het nieuwe geautomatiseerde relatiebeheersystem van een bedrijf dat niet werkt omdat de buitendienst medewerkers niet samenwerken. In de praktijk wordt er desondanks veel tijd, geld en aandacht besteed aan inzichten en ontwerpen, en er wordt nog meer tijd besteed aan het maken van(beleids)plannen er over.
Die plannen worden verbeterd en geperfectioneerd, terwijl het daar helemaal niet op aankomt. Het komt aan op reflectie op de gangbare gewoontes. De eerste stap is van R --> R' . R accent BV past bovenstaand uitgangspunt toe op de verbetering van beroepsonderwijs.
